Rus Eng Az Lz

ЛЕЗГИ МИЛЛЕТДИННИ МЕДЕНИЯТДИН
ФЕДЕРАЦИЯДИН ДЕРЕЖАДИН АВТОНОМИЯ

Гьикьван гзаф чIалар чир хьайитIа, гьакьван чун Гафунин деринра гьахьзава...

Дагъустандин Кьил Рамазан Абдулатипов и йикъара республикадин массовый информациядин такьатрин кьилин редакторрихъ галаз гуьруьшмиш хьана. РД-дин Кьилин ва Гьукуматдин Администрациядин пресс-къуллугъдин ва информациядин Управлениди хабар гузвайвал, и мярекатдал алатнавай йисан нетижаяр кьунихъ галаз сад хьиз, вилик квай сифте нубатдин крарин планризни килигна.

Мярекат ачухай республикадин Кьили къейдна хьи, республикадин милли редакцийрин руководителрихъ галаз ихьтин мярекат тухун ада фадлай пландик кутунвайди тир. Вучиз лагьайтIа, ада прессадиз дериндай фикир гузва ва датIана а такьатра чапзавай материалрихъ галаз таниш жезва.

Са тIимил вахтар идалай вилик республикадин Кьилив авар чIалал акъатзавай журнал агакьна, аниз акъатнавай хейлин материалри чпин мана-метлебдалди ва деринвилелди адан рикIе хуш майилар туна.

"Дагъустандин яратмишдай векилриз кIелзавайбуру  гзаф  итиж  ийизва. Амма эгер инсан яргъал вахтунда урус чIалан майданда яшамиш жез хьайитIа, хайи чIалан майданриз хтун адаз гзаф четин акъваззава. Жегьилриз и кар генани четин жезва. Чна кIелзавайбур хайи чIалан майданриз хкун лазим я.

Амма и кар урус чIалаз ва урус гафуниз зиян гунин гьисабдай ваъ, абур генани дериндай чирунин рекье аваз. Гьикьван чаз гзаф чIалар чир хьайитIа, гьакьван чун Гафунин деринра гьахьзава”, - къейдна Рамазан Абдулатипова.

Ада суьгьбет авурвал, гьа ихьтин мурадар аваз, алай вахтунда шииратдин театр арадал гъизва, ана литературадин вечерар ва Дагъустандин халкьарин вири чIаларал тамашайрихъ галаз танишвилер кьиле фида.

"Чаз милли чIаларал печать виликди тухун иллаки важиблу я. Гьа жергедай яз районрин газетрин еке мумкинвилерни ишлемишна кIанзава.

Идахъ галаз сад хьиз, районрин ва шегьеррин кьилеризни чкайрал акъудзавай газетрин мумкинвилер (къуватар) чир хьун ва абур муниципальный изданийрин культурадинни хабардарвилин дережа мадни хкажунал машгъул хьун лазим я”.

Региондин Кьил милли чIаларал гьар гьафтеда акъудзавай газетрин кIвалахдални акъвазна. Абур хуьн патал республикадин гьакIни чIехиди тушир бюджетдай хейлин пулар чара ийизва. Им инсанриз (халкьдиз) чирвилер ва тербия гун паталди ийизвай кар я.

"Зал чи журналистри Дагъустандин гьукумди халкьдиз вуч теклифзаватIа ва вуч ийизватIа, иллаки районрин регьберри вуч ийизватIа, абур чпин везифайрив гьикI агакьзаватIа, гьакъикъатдани виликди физвай кIвенкIвечи фикиррал алай ксар ятIа, гьа кардиз анализ ганвай макъалаяр кхьизвай дуьшуьшар лап кьериз-цIаруз гьалтзава. Дагъустандин Кьилин къуллугъдал алаз за жуван кар алай везифа алай аямдин дуьньядиз къиметар гунин ва медени фагьум-фикирдин бинеяр, идахъ галаз сад хьиз, дагъустанвидин меденивилинни политикадин ерияр арадал гъун яз гьисабзава. Чахъ чи кьетIен культура ва адетар, гьа жергедай яз, государстводин ва культурадин жигьетдай виликди финин адетар ава. Абур лагьайтIа, асирра арадал атанвайбур я. Анжах и тежриба гьакъикъатда фикирда кьазвачир”, - къейдна Р.Абдулатипова.

Ада массовый информациядин такьатра бес кьадардин аналитический материалар тежезвайдални фикир желбна. Ахьтин материалар кIелна, адавай абурун бинедаллаз республикадиз регьбервал гунин крара са гьихьтин ятIани къарарар кьабулиз жедай. Амма Дагъустанда эхиримжи кьве йисан къене гьам мировоззренидин (фагьум-фикирдин), гьам экономикадин, культурадин, хуьруьн майишатдин хилерани хейлин дегишвилер кьиле фенва.

Республикада законар хуьдай органрин къуллугъчияр телеф хьун кьуд сеферда тIимил хьанва. Сифте яз эхиримжи вахтунда йисан къене республикада террориствилин са гьерекатни кьиле фенач. Дагъустанда лап гзаф кьадар тарифлу, нуфузлу инсанар ава. Абур республика герек тир дережадиз акъудун патал желб авун лазим я, гьисабзава региондин руководителди.

"Руьгьдин ивирар - гьахъвал, къенивал, кIанивал ва гуьзелвал азадвилин шартIара инсандин лайихлувилер хуьн патал ийизвай алахъунар куь макъалайрин кьилин темаяр хьун лазим я. Им лагьайтIа, гьар гьи хьайитIани культурадин бинеда авай кар я. Инсандин лайихлувал - им образованидинни просвещенидин кьилин предмет я. Лап кар алай къаршивал алай аямдин Россияда виниз тир меденивилинни гьакьван кьулухъ галамай авамвилин арада ава. Государство и крариз къимет гуниз мажбур я”, лагьана Дагъустандин Кьили. Ада генани а кардиз фикир гана хьи, массовый информациядин государстводин такьатри милли культураяр ва адетар пропаганда авунин лап гужлу кIвалах тухун герек я. Ада лагьана хьи, алай вахтунда Дагъустандин чIалан устадрин яратмишунринни уьмуьрдин рекьериз бахшнавай са шумуд фильмдин сценарияр гьазурзава. Алай вахтунда Расул Гьамзатоваз талукьарнавай художественно-документальный фильм тамашачийри чIехи гьевесдалди къаршиламишнава. Ихьтин кIвалах инлай кьулухъни давамарун лазим я.

"Алай аямдин шартIара чна СМИ-рик еке умудар кутазва. Дагъустанда, санлай къачурла, савадлу журналистар ава. Анжах абурукай хейлинбур кIвалахиз вердишзамач. Я тахьайтIа, са нин ятIани тапшуругъралди кIвалахзавайбур я. Телевиденида лап дибдай дегишвилер туна кIанзава. Ада маса дережада аваз кIвалахун лазим я. Информациядин и майдандиз чна дикъет гун чарасуз я. Эгер редакцияда 30-50 касди кIвалахзаватIа, ана информациядинни анализдин кIвалах  тешкилиз жеда. Чна дагъустанвидив адан лайихлу тIвар ахгакьарун патал кIвалахна кIанда. Чи са гзаф журналистри гьа и кар патал чпин чанарни къурбанднава. Мумкинвилер ва къуватар лагьайтIа, чахъ артухни алаз ава. Чун гзаф крара чи адетрихъ элкъуьн хъувун лазим я”, инанмиш яз лагьана РД-дин Кьили. Ада РД-дин Кьилин ва Гьукуматдин Администрациядин Руководителдин сад лагьай заместитель Алексей Гьасановаз муниципалитетрин кьилерин кIвалахдин менфятлувилиз къимет гунин шартIарик абурун территорийрал государстводин печатдин такьатар кхьизвай тегьерни кутунин тапшуругъ гана. Гьа жергедай яз милли чIаларал акъатзавай газетарни, журналарни.

Республикадин печатдинни информациядин министр Азнаур Аджиева Дагъустандин Кьилиз ада датIана массовый информациядин такьатриз дериндай фикир гунай ва абурун тереф хуьнай чухсагъул лагьана. И такьатрик милли чIаларал акъатзавай СМИ-ярни ква. Ада гьакI хабар гана хьи, Рамазан Абдулатипован тапшуругъдилай гуьгъуьниз "Дагъустандин правда” газетда гьар гьафтеда чапзавай алава муниципальный газетни тешкилнава. Азнаур Аджиева милли чIаларал акъатзавай СМИ-ра кIвалахдай кадрийрин кьитвал авайдини къейдна.

"За гьисабзава хьи, кадрияр цIийи хъувун лазим я. Милли чIаларал акъатзавай СМИ-рин редакторар алай вахтунда пенсиядин яшара авайбур я. Абурувай консультантвилин ва я меслятчидин къуллугъдал элячIайтIа жеда. Редакторар къуй жегьилрикай хьурай. Генани гьар са редакцияда чпин яшар 30 йисав агакь тавунвай гьич тахьайтIа 2,3 хъсан журналист хьун лазим я”, - вичин фикир раижна РД-дин Кьили.

КIвалахдал жегьил пешекарар желб авунин вичин тежрибадикай "Дагъустан” ГТРК-дин радиовещанидин къуллугъдин начальник Фируза Шерифовади суьгьбетна. Телерадиокомпаниядиз, практика кьиле тухуз, жегьил пешекарар желбзава ва кIвалахдин вахтунда абуруз хъсан тежрибани жезва.

Печатдин ва информациядин министрди гьакI милли газетрин электронный версияр арадал гъунин кIвалахдикайни суьгьбетна. Ихьтин кьил кутунин тереф Рамазан Абдулатипова тамамвилелди хвена. Ада гьисабзавайвал, им чарасуз шартI хьунухь лазим я. Материал гьа са вахтунда печатда ва Интернетдани жезва.

Редакцийрин штатрикай рахуналди, Дагъустандин Кьили къейд авурвал, милли СМИ-риз такьатар чара авунин кар инлай кьулухъни давам жеда. Анжах и чIавуз абурун штатар пайгардик кутуна кIанда.

"Редакцияр гьерекатдик квайбур хьун лазим я. Лапни важиблу кар - квехъ районра куь корпунктар ва я кьилдин корреспондентар хьун важиблу я. Куьне куь газетрин чинрилай алай аямдин писателринни шаиррин яратмишунрихъ галаз кIелзавайбур танишара”. Мадни республикадин Кьили вири редакцийри вацра са сеферда Дагъустандин вири чIаларал саналди туькIуьрнавай махсус нумраяр акъудунин теклиф гана.

"Алай вахтунин дуьньядин гегьенш майданра жуван хайи чешме - булах хуьн гзаф четин месэла я. Амма чун и кар авуниз мажбур я. Гьар са чIал ва халкь саламатдиз хуьн - им чи уьлкве санлай машгъул жезвай месэла я”, фикир раижна Рамазан Абдулатипова. Ада Дагъустандин милли чIаларал акъатзавай информациядин массовый такьатрин редакторриз абуру лап четин шартIарани, йисарани чпин газетарни журналар хуьнай сагърай лагьана ва инлай кьулухъни гьамиша абурун тереф хуьн, куьмекар гун хиве кьуна ва вич гьар са изданидин векилрихъ галаз гуьруьш жезни гьазур тирди къалурна.

.

Лезги Газет

.

Мумкин я ваз килигиз кIан хьун:

Кьурагьиз шегьре рехъ ачухна

Россиядин чIехи гражданин кьена

Анатолий Къарибоваз “Дагъустан Республикадин вилик лайихлувилерай” орден ганва. Мубаракрай!

Дагъустандин намусдин азадвилинни, динрин тешкилатрихъ галаз кIвалах тухунин рекьяй Комитетдин коллегия кьиле фена

Дуьньядин культурайрин, динрин тарихдин музей Дербентда ачухна

Къейдер (0)