Rus Eng Az Lz

ЛЕЗГИ МИЛЛЕТДИННИ МЕДЕНИЯТДИН
ФЕДЕРАЦИЯДИН ДЕРЕЖАДИН АВТОНОМИЯ

Дуьайралди жаваб гана

 

Алай йисан 7-январдиз Парижда са шумудра Мугьаммад Пайгъамбардиз  талукьарнавай карикатураяр чап авур  сатирадин  "Шарли Эбдо” ("Charlie Hebdo”) тIвар алай журналдин редакциядин къуллугъчийриз чеб мусурманар яз гьисабзавай террористри гуьлле гайидакай чна виликдай хабар ганай.
 
КIелзавайбурун рикIел хкин, а чIавуз 10 журналист ва 2 полицейский телеф хьана. Журналдин 7-январдиз кьиле фейи вакъиайрилай гуьгъуьниз акъатай нубатдин нумрадин чинал мад Мугьаммад Пайгъамбардиз  талукьарнавай карикатураяр чапна. И нумрадин тиражни 7 миллион экземплярдив агакьнавай. Мусурманрин алемди французрин журналди кьиле тухузвай сиясат хушдиз кьабулнавач.
 
ЦIай авай къулаз мад кIарасар хъивегьуналди, "Шарли Эбдо” журналди виридуьньядин мусурманрин уьммет ажугъламишна. Хейлин уьлквейра Мугьаммад Пайгъамбардиз  талукьарнавай карикатурайриз акси гьерекатар кьиле фена. Гьа ихьтин мярекат 23-январдиз Дагъларин уьлкведин меркездани тешкилна.

И юкъуз Махачкъаладин кьилин мискIинда 20 агъзурдав агакьна мусурманар кIватI хьана. МискIиндин къенепад сиве-сивди ацIун себеб яз, хейлинбуру диндин дараматдин вилик квай майдандал чкаяр кьуна. Мярекат РД-дин руководстводин теклифдалди тешкилнавай. Ана Дагъустандин Кьил Рамазан  Абдулатипова, республикадин муфтий Агьмад-гьажи  Абдулаева, диндин алимри, шейхери, шегьерринни хуьрерин мискIинрин имамри иштиракна.
 
Жуьмядин кпIунилай гуьгъуьниз кьилин мискIиндин имам Мегьамедрасул  Саадуева ихьтин гьерекатар дуьньядин хейлин пипIера кьиле физвайдакай ва абурун кьилин макьсад гъулгъула тун ваъ, ислягьвилихъ эвер гун тирдакай лагьана:
"Пайгъамбарди  вичин терефдарриз, юлдашриз ихьтин гьерекатар кьиле тухузвайбурулай кьисас вахчун, абур жазаламишун къадагъа авунай. Гьар са гъулгъуладиз Аллагьдин Векилди  сабурлувилелди, регьимлувилелди ва чIехи гьуьрметдивди жаваб гудай. Исламдин алимри эвелни-эвел иви экъичунар пислемишна, гьа са вахтунда Мугьаммадаз  талукь карикатурайрин серенжемдин тереф хвейи Кеферпатан сиясатни меземмет авуна.

Карикатураяр пайда хьуни мусурманрин кьадар гена артухарзава. Ихьтин серенжемар кьиле тухузвайбурухъ гьихьтин ниятар аватIани, нетижайри абур бейкефарда. И сефердани, садни шаклу жемир, гьа икI жеда. КьацIай серенжемдин куьмекдалди "Шарли Эбдо” журналди къазанмишнавай такьатри абуруз хийирдилай гзаф зиян гуда”, - къейдна М.Саадуева.

Дагъустандин муфтийдин гафарай малум хьайивал, Францияда кьиле фейи вакъиайрилай кьулухъ дуьнья кьве патал пай хьана: садбур Пайгъамбардин  патал, муькуьбур - диндин ивирар русвагьзавайбурун. Кьиле физвай митингрин таъсиррик акатна, бязибуру мусурманар гзаф ажугълу, зарафатрин гъавурда акьан тийизвай инсанар я лагьана фикирни авун мумкин я. Муфтийди чи Пайгъамбарни  зарафатар ийиз кIандай инсан тирди ва гьа са вахтунда ада сивяй акъудзавай гьар са гаф анжах гьахълудаказ лагьайди тестикьарзавай Кьуръандин са аят кIелна. 

"Зарафатардайла, масадан кефи хадай, адан руьгьдик хкIадай гафар лагьана кIандач. Айгьамдайла, таб-гьилледивай, фитнедивай, масадан тIвар кьацIурунивай къерех хьун чарасуз я”, - къейдна Агьмад-гьажи Абдулаева. 

Дагъустандин Кьил Рамазан Абдулатипова вичин рахунра Мугьаммадаз  талукь карикатурайриз акси яз Дагъларин уьлкведа кьиле физвай мевлид вири мунафикьриз гузвай лайихлу жаваб тирдакай лагьана:

"Эгер са ни ятIани карикатураяр тек са чи Пайгъамбардиз  акси яз чапнавайбур я лагьана фикирзаватIа, ам гъалатI жезва. Абур вири пайгъамбарриз аксибур я. И жигьетдай диндал са акьван къал алач, чун яшамиш жезвай дуьньяда мукьвал-мукьвал эдебсузвал гъалиб жезва. Ихьтин макъамда Мугьаммад Пайгъамбардин  келимаяр рикIел хкунихъ важиблувал ава: "Эдебсузрихъай кичIе хьухь, чи кьилел къвезвай вири бедбахтвилер гьабуру гъизва”.  

Алай девирда сада-садаз кискис гузвай, рикIе чIуру ниятар аваз, къастуналди гъулгъула твазвай дуьшуьшар къвердавай артух жезва. Украинада кьиле физвай вакъиаярни рикIе пис ниятар ва Россия къуватдай вегьедай фикирар аваз кьиле тухузвай гьерекатар я. Пайгъамбардиз  талукь карикатурайрин кьилин макьсад виридуьньяда Исламдиз акси таблигъат тухуникай ибарат я. Абурун кьиле акъвазнавайбуруз чун - мусурманар террористарни къанлуяр яз къалуриз кIанзава. Чна ийизвай дуьаяр ва Мугьаммад Пайгъамбардин  тариф авун абуруз гузвай жаваб я. Гьа са вахтунда чна кьатIана кIанда, республикадин кьилин мискIиндин имам Мегьамедрасул Саадуева гьахълудаказ къейд авурвал, бязи вахтара чна чун тухузвай тегьерни Исламдиз акси карикатура я.
 
Мегер чун яшамиш жезвай хуьрерни шегьерар, подъездар, 20 тонндилай артух палчух акъудай Октябрдин инкъилабдин тIварунихъ галай къанал, школаярни вузар авай гьал чаз ярашугъ карикатура тушни? Чна гьар сана низам-къайда хвена кIанда. Экономикадинни промышленностдин рекьяй ерилу хьунин жигьетдай чи республикади са йисан къене важиблу камар къачуна. Амма къазанмишнавай агалкьунрал сергьятламиш хьана виже къведач. Чи Дагъустан чна арадал гъана кIанда. Аллагьдихъ элкъвена ийизвай чи кьилин дуьа багъри Ватанда ислягьвални хатасузвал хьуниз талукьди я. Чна гьар са хуьре, гьар са майишатда къайда арадал хкана, гадарнавай чилерин иесивал хъувуна кIанда. Къуй чаз и рекье Сад Аллагьдикай куьмек хьурай. За республикадиз текдиз ваъ, вири халкьдихъ галаз регьбервал гузва”, - къейдна РД-дин Кьили.

РикIел хкин, Пайгъамбардиз  талукьарнавай карикатураяр русвагьзавай митингар Ингушетияда, Чечен Республикадани кьиле фена. Грозный шегьерда "Чаз Мугьаммад  кIанзава” лишандик кваз тешкилай серенжемди миллиондив агакьна мусурманар кIватIна. Митингдин иштиракчийри карикатураяр чапзавайбур векъидаказ пислемишна.

Мегьамед Ибрагьимов

.

Лезги Газет

.

Мумкин я ваз килигиз кIан хьун:

Машгьур муаллимдихъ галаз акун

Дербент райондин Белижда Чlехи Гъалибвилин 70 йисаз талукьарнавай мярекатар кьиле фена

Дагъустандин намусдин азадвилинни, динрин тешкилатрихъ галаз кIвалах тухунин рекьяй Комитетдин коллегия кьиле фена

"Шагьдагъ" ансамблдин юбилей

Вирироссиядин гражданар кьабулдай югъ кьиле фена Дагъустанвийрин къайгъуда

Къейдер (0)