Гьихьтин яд хъвазва чна?!
Хел: 
Яд уьмуьрдин чешме, бине тирдал шак алач. ТIуьн тавуна, инсан 50 юкъуз яшамиш жезватIа, яд тахъвана 3 юкъузни амукьдач. Куьрелди, хъвадай михьи целай аслу я чи сагъламвилин дережа. Гьа икI, яд инсандин уьмуьрда, гьакI михьивал хуьнин карда са куьналдини эвезиз тежер кьетIен шей тирвиляй адав къадирлувилелди эгечIни авуна кIанда.
Гьихьтин яд хъвазва чна, Ахцегь районда ам вирибуруз бес жезвани? ЧIехи кьве вацI, булахар, цин трубопроводар авай ина ихьтин суал, мумкин я, важиблуди туширди хьиз акунни. Амма дикъет гайитIа, гьакъикъат масад я: хъвадай яд я бес жезвач, я адан ерини санэпидистемишунрив кьазвач.
Алай вахтунда Ахцегьар хъвадай целди таъминарзавай чешмейрик "Лекье дере - Ахцегь”, "Мацар-Ахцегь” цин линияр ва райцентрадани Калука вацIун кьере янавай буругъар акатзава. Абуруз я санитарный зонайрин проектар, я районэгьлияр целди таъминарун патал тестикь тир схемаяр-проектар авач. Иллаки Ахцегьа са жерге магьлейриз хъвадай яд акъакь тийизвайвиляй жемят вацIун ва адакай кьил къачузвай дигидай къаналрин яд хъуниз мажбур жезва.
1974-йисуз, Рутул райондин Хъуьлуьдрин хуьруьн мулкарин Лекье дередин чешмедилай кьил къачуна, 29 километрдин мензил атIана, Ахцегьиз чIугур цин трубопроводдай ингье гила 31 йис я Цуругърин, Хуьруьгрин, КьакIарин, Ахцегьрин жемятри яд хъваз. Кьуд йис вилик лап чарасуз тир 8 километрда турба ремонтна, са жуьре къайдада хуьзватIани, ам капитальнидаказ ремонтунин лазимвал ава. Районда Роспотребнадзордин управленидин кьилин духтурдин ва санэпидемкомиссиядин протоколрайни ашкара жезвайвал, 2011-йисан 7-декабрдин 416-нумрадин Федеральный закондин (цин еридал гуьзчивалунин гьакъиндай) истемишунар ина ерли вилив хуьз жезвач. Тайиндаказ лагьайтIа, цин кьилин чешме жагъунра тунвач, я анал къаравул алач. 230 метрдин винидихъ Рутул райондин ферма аваз, гьайванри яд кьацIурзава. Кьилин чешме яд михьдай имаратрикай магьрум я.
Яд хаталу бактерийрикайни микробрикай михьиз, алцифариз тежезвайвиляй (и кар патал эцигнавай пуд махсус гьавиздикай сад аварийный гьалда ава, амайбур михьи хъувунвач) ва ЗСО-дин, яни цин чешмедин зона санитариядин рекьяй хуьнин проектар авачирвиляй адаз санэпидемзаключение ганвач. Ахцегьрив агакьдалди магистральный цин турбадик, ихтияр аваз, авачизни, инсанри пара кранар кутунва. Эхь, цин турбадин яд абуру, салариз гуз, кьенятсуздаказ ишлемишзава, гьа са вахтунда Ахцегьа хъвадай яд авач.
Саки гьа ихьтин гьалар "Мацар - Ахцегь” цин проводдин (яргъивал - 28 км, Смугъул, Къурукал хуьруьнэгьлийрини хъвазва), гьакI Ахцегьрин кьерен ва ЦРБ-дин буругърин чешмейриз талукь язни ава.
- Лугьун хьи, чи трубопроводрин ятар, лабораторный ахтармишунрай малум жезвайвал, санитарно-химический къурулушдин, радиологиядин ва паразитологиядин жигьетдай хъсан я, анжах микробиологиядин жигьетдай санэпидистемишунрив кьазвач. Иллаки марфар къвайила, селлер атайла, рагъул жезва, - къейдзава Ахцегь районда РД-дин Роспотребнадзордин управленидин начальник Арсен Касимова. - Район хъвадай михьи целди таъминарунин месэла чна райадминистрациядин санитарно - противоэпидемиологический комиссиядин (председатель райадминистрациядин кьил М.Х. Гъаниев) заседанидал ара-ара веревирдна, амма хъсанвилихъ аквадай хьтин дегишвилер хьанвач.
Хъвадай цин чешмейрал гуьзчивал мягькемарунин ва жемят целди таъминарунин гьакъиндай и мукьвара УЖКХ-дин начальник Дмитрий Мурадоваз ва хуьрерин администрацийрин кьилериз талукь тир тапшуругъар гана. Гьелелиг татугайвилер пара амукьзава. 416-нумрадин Федеральный закондин ("О водоснабжении и водоотведении”) ва чкадал санэпиднадзордин истемишунар вилив хуьз тежезвайвиляй 2014-йисуз тахсиркарар административный жавабдарвилиз чIугунин са жерге серенжемар кьабулуниз мажбур хьана: 40 агъзур манатдин жермеяр илитIна, кимивилериз талукь махсус чарар райсуддиз ва прокуратурадиз рекье тунва.
Дашдемир Шерифалиев
.
Сайтдин халисан уртах хьун патал регистрация авун кIан я.
Мумкин я ваз килигиз кIан хьун:
Ахцегь чилин Луткун хуьре манийрин фестивал кьиле фида
Къейд эцигун